تفاوت بوراکس دکا و بوراکس پنتا
براکس ها را می توان براساس تعداد بلورهای متبلور در ساختارشان به گروه های زیر طبقه بندی نمود تا متوجه تفاوت بوراکس دکا و بوراکس پنتا شد.
- براکس بدون آب با فرمول Na۲B۴O۷
- بوراکس پنتا هیدرات با فرمول Na۲B۴O۷.۵H۲O
- بوراکس دکا یا سدیم تترا بورات با فرمول Na۲B۴O۷.۱۰H۲O
بوراکس دکا چیست
وراکس دکا از خانواده ترکیبات دارای بور است. این ماده دارای ۱۰ مولکول آب در ساختار خود بوده و عمده کاربرد آن در تولید شوینده ها دیده می شود. بوراکس دکا هیدرات درواقع نمک اسید بوریک بوده و به عنوان سدیم تترابورات یا براکس نیز شناخته می شود. ساختار این ماده صنعتی پرمصرف از ۱۰ مولکول آب شامل شده است. لازم به ذکر است که این ترکیب دارای انحلال پذیری بالایی در آب است.
از طرفی این ماده شیمیایی نوعی ترکیب طبیعی است. از کاربرد نوع دکا در تمیز کردن سطوحی همچون شیشه، سرامیک و فلزات استفاده می شود. استفاده جهت پاک کنندگی، پولیش واکس و آفت کش نیز از دیگر موارد مصرف این ماده است. از دیگر خواص این ماده شیمیایی ضد قارچ بودن آن است که برای برخی از مشکلات پوستی می تواند مفید باشد.
خواص بوراکس پنتا چیست
این ماده نیز یکی از ترکیب مهم بور بوده و درواقع نمک اسید بوریک است. براکس پنتا ماده ای غیرقابل احتراق بوده و واکنش پذیری پایینی دارد. این ماده در صورت گرم شدن در ظرف بسته، در دمای ۱۲۸ درجه سانتی گراد ذوب خواهد شد. درنهایت ترکیب فوق در دمای ۱۴۰ درجه سانتی گراد مایع می گردد. اما گرم شدن این ماده در فضای باز موجب می شود تا آب تبلورش از دست رفته و در دمای ۷۴۲ درجه سانتی گراد ذوب گردد. قیمت بوراکس پنتا در بازار مختلف بوده و به شرکت تولید و عرضه کننده محصول وابسته است.
کاربرد بوراکس پنتا در صنعت
در صنعت از مخلوط بوراکس پنتا و کلرید آمونیوم به عنوان شار در هنگام جوشکاری آهن و فولاد استفاده می شود. این ترکیب نقطه ذوب اکسید آهن را کاهش داده و موجب روان شدن آن می گردد. کاربرد نوع دکاهیدرات نیز در لحیم کاری جواهراتی همچون طلا یا نقره دیده می شود.استفاده از این ماده موجب می شود تا لحیم مذاب به شکل مساوی روی مفاصل مورد نظر جریان بیابد. نوع دکاهیدرات شار خوبی برای لحیم کاری تنگستن با روی و قلع است.
استفاده از نوع پنتاهیدرات یک روش ترجیحی برای استخراج طلا در معادن با مقیاس کوچک به عنوان جایگزینی برای جیوه است.
استفاده از بوراکس پنتا هیدرات در صنایع غذایی
نوع پنتا با شماره E285 در صنایع غذایی به عنوان یک افزودنی غذایی شناخته می شود. این ماده در غذاهایی استفاده می شود که حاوی سطوح بالایی نمک هستند. درواقع نوع پنتا به نگهداری آن ها کمک کند. کاربرد براکس پنتا در پخت و پز نیز صورت گرفته و باعث ایجاد بافتی لاستیکی و باقوام در غذا شده وهمین طور به عنوان ماده نگهدارنده عمل می کند. البته استفاده از آن در آشپزی شرقی به عنوان قوام دهنده صورت می پذیرد.
استفاده در صنعت شوینده
در تولید مواد شوینده و بهداشتی کاربرد این ماده جایگاهی ویژه دارد. این ماده موجب از بین رفتن لکه ها و کثیفی های پارچه و سطوح مختلف می گردد. بنابراین از آن در تولید انواع شوینده ها مانند پودر های لباسشویی، ظرف شویی، تولید مایع دست شویی و… استفاده می شود.
تفاوت بوراکس دکا و پنتا
تفاوت اصلی بوراکس پنتا و دکا هیدرات، تعداد مولکول های آب موجود در ساختارشان است. براکس پنتا دارای آب کمتری در ساختار خود است. دیگر تفاوت بوراکس دکا و پنتا، کارایی آن هاست. پایداری براکس دکا نسبت به نوع پنتا بالاتر بوده و بنابراین از کاربردی گسترده تر در صنعت برخوردار است.
بنابراین می توان تفاوت این دو نوع را تفاوت های اساسی در ساختار و کاربردهایشان دانست. این ویژگی موجب شده است که بوراکس پنتا نسبت به دکا کاربرد کمتری در صنعت داشته باشد. اما از مزایای ویژه آن نیز نمی توان چشم پوشی نمود. نوع دکا هیدرات را به دلیل پایداری مطلوب می توان برای پایه اسیدیته در تیتراسیون به عنوان استاندارد اصلی مورد استفاده قرار داد.